„W wychowaniu chodzi o to, żeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem….
Umiał być bardziej nie tylko z drugim, ale i dla drugich” Jan Paweł II (1980)

Program „Moja grupa – zgrana grupa”

U dzieci w wieku przedszkolnym obserwujemy różne zachowania. Są dzieci, które nie sprawiają kłopotów wychowawczych, przestrzegają zasad zawartych w kontraktach grupowych, jak również takie, których zachowanie można uznać za niepożądane w grupie społecznej. Na zachowanie jednych i drugich dzieci wymagana jest odpowiednia reakcja, nie powinny one być pozostawione samym sobie. Aby udoskonalić funkcjonujący dotychczas system wdrażania i przestrzegania norm społecznych w przedszkolu, opracowany został program „Moja grupa – zgrana grupa”, który będzie realizowany w przedszkolu
we współpracy z rodzicami.

Celem programu „Moja grupa – zgrana grupa” jest:

1. Rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach społecznych
2. Kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie
w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek
3. Wprowadzanie dziecka w system pożądanych zachowań
4. Kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie w oparciu
o wzmocnienia pozytywne, niwelowanie niewłaściwych zachowań
5. Rozwijanie umiejętności komunikowania się

Cele szczegółowe:
1. Stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci
2. Uczenie się rozładowywania napięcia w czasie zabaw i podczas relaksacji
3. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych
i kulturalnych
4. Kształtowanie umiejętności zabawy i pracy w grupie w trakcie zajęć samorzutnych
i zorganizowanych w przedszkolu i poza budynkiem przedszkolnym
5. Uczenie wzajemnej tolerancji, akceptacji, zrozumienia potrzeb i odrębności drugiego człowieka oraz rodziny, rozwijanie empatii
6. Wprowadzanie dziecka w świat wartości uniwersalnych: dobro, prawda, miłość, piękno, patriotyzm
7. Kształtowanie poczucia przynależności do wspólnoty – małej i wielkiej ojczyzny oraz tożsamości narodowej i regionalnej
8. Rozwijanie postaw prozdrowotnych
9. Rozwijanie postaw proekologicznych

Program „Moja grupa – zgodna grupa” jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego.

Programem objęte są dzieci przedszkolne: od 3 do 6 lat

Zadania zawarte w programie realizowane będą w sposób ciągły przez wszystkich nauczycieli poprzez odpowiedni dobór metod i form pracy, literaturę, pomoce dydaktyczne oraz stosowanie środków wychowawczych wzmacniających pozytywne zachowania dzieci. Nauczyciele będą współpracować z rodziną dziecka w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych. Dzieci zaangażują się we wspólne tworzenie i przestrzeganie Kodeksu przedszkolaka. Pracownicy niepedagogiczni będą wspierać działania nauczycieli.

Metody pracy:
• Słowne:
- rozmowy,
- opowiadania,
- wiersze,
- piosenki,
- pogadanki,
- objaśnienia

• Czynne:
- gry i zabawy dydaktyczne,
- zabawy intelektualne,
- ćwiczenia,
- wykonanie prac plastycznych

• Oglądowe:
- pokaz,
- obserwacja,
- historyjki obrazkowe,
- filmy edukacyjne, prezentacje multimedialne
- inscenizacje, teatrzyki

• Aktywizujące:
- burza mózgów, mapy mentalne,
- pedagogika zabawy,
- drama,
- taniec integracyjny,
- muzykoterapia,
- programy komputerowe
- W. Sherborne, A. M. Kniessów. K. Orffa, R. Labana

Formy pracy:
• Zajęcia inspirowane przez nauczyciela
• Zabawa i inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy
• Czynności samoobsługowe i zabiegi higieniczne
• Spacery, wycieczki i zabawy na placu przedszkolnym
• Uroczystości i imprezy przedszkolne
• Zajęcia i zabawy podejmowane z własnej inicjatywy przez dzieci
• Spotkania z ekspertami
• Prace plastyczne.

Planowane zadania

Zadania

Formy realizacji
Zadania nauczyciela w ramach programu:

Przygotowanie materiałów dydaktycznych związanych z edukacją społeczną dziecka
w wieku przedszkolnym

Wzbogacenie biblioteki przedszkolnej o nowe pozycje książkowe, stosowne artykuły

Organizowanie spotkań z przedstawicielami Policji, Straży Pożarnej

Organizowanie zajęć i zabaw które
w szczególności: uczą zgodnego życia
w grupie, uczą sposobów rozwiązywania konfliktów

Wykorzystanie metod aktywizujących podczas realizacji tematów dotyczących powyższej tematyki

Organizowanie scenek rodzajowych,
w których dzieci mają okazję nauczyć się pożądanych zachowań

Wykorzystanie filmów edukacyjnych „Poznajemy siebie i innych”

Upowszechnianie wiedzy z zakresu praw dziecka

Analiza dokumentów i literatury fachowej:
- Programu Wychowawczego przedszkola
- Podstawy Programowej wychowania przedszkolnego
- Programu „Nasze Przedszkole” M. Kwaśniewskiej i W. Żaby-Żabińskiej
- książki „Grupa bez przemocy’ Charles A. Smith, „Podaj rękę” K. Bayer i N. Wnuk-Walasińskiej


Książki, artykuły


Spotkania w grupie

Przeprowadzone zajęcia, zabawy

Stosowanie aktywnych metod pracy

Scenki dramowe, pantomima

Filmy edukacyjne

Zajęcia z całą grupą
Działania z dziećmi

Opracowanie przedszkolnego zestawu umów, zasad i norm postępowania tzw. kontraktu grupowego

Ustalenie reguł zachowania obowiązujących w przedszkolu

Zapoznanie z systemem nagród i kar
w grupie

Zapoznanie z Kodeksem zdrowego przedszkolaka oraz Kodeksem bezpiecznego przedszkolaka

„Urodziny w przedszkolu” – wspólne
z dziećmi świętowanie urodzin dziecka.

Przeprowadzenie zajęć plastycznych „Wspólne zabawy w grupie”

„Chcę mieć przyjaciela” – poznanie cech dobrego przyjaciela, rozmowy na temat przyjaźni na podstawie dostępnej literatury.

Przeprowadzenie cyklu zabaw i ćwiczeń:
- zabawy integracyjne
- zabawa rozwijająca umiejętność porozumiewania się
- zabawy wyzwalające pozytywne emocje
- zabawy uczące cierpliwości
- zabawy uczące empatii, pomagające nazywać i rozumieć emocje
- zabawy uczące współpracy i serdeczności
- ćwiczenia związane z dochodzeniem do porozumienia
- ćwiczenia pomagające pozbyć się złości

Opracowanie kontraktu grupowego i obietnica dzieci o jego przestrzeganiu

Zajęcia w grupie

Zajęcia w grupie

Kodeks zdrowego i bezpiecznego przedszkolaka

Urodziny w grupie

Zajęcia plastyczne

Zajęcia w grupie

Zabawy i ćwiczenia w grupie
Działania z rodzicami w ramach programu:

Zapoznanie rodziców z programem.

Zapoznanie rodziców z kontraktem oraz z systemem nagród i kar obowiązujących
w grupie

Angażowanie rodziców i włącznie ich
w proces dydaktyczno-wychowawczy na bieżąco w roku szkolnym.

Informowanie rodziców o postępach
i trudnościach dziecka w nauce i zachowaniu i rozwiązywanie zaistniałych problemów wychowawczych.
Konsultacje z nauczycielem, rozmowy indywidualne.

Ekspozycja prac plastycznych
i wszelkich wytworów dziecięcej twórczości i włączanie rodziców w ten proces.

Spotkania ze specjalistami z różnych dziedzin w celu wzbogacenia wiedzy rodziców.

Prowadzenie zajęć otwartych, obserwacja dzieci na tle grupy.

Prowadzenie kącika dla rodziców (aktualne artykuły na tematy wychowawcze,
prezentacje nauczonych treści, zapoznanie
z tematyką kompleksową).

Pedagogizacja rodziców w książeczkach miesiąca „Skrzaty”, „Krasnale” wydawanych w przedszkolu.

Pomoc w organizacji uroczystości przedszkolnych i grupowych

Spotkanie grupowe

Ranek otwarty dla rodziców

Zajęcia, spotkania, uroczystości

Rozmowy indywidualne z rodzicami

Gazetki, dekoracje, wystawy

Spotkania z ekspertami

Zajęcia otwarte dla rodziców

Gazetki

Książeczki miesiąca „Skrzaty”, „Krasnale”

Uroczystości, imprezy

Opracowane materiały do realizacji programu:

Prawa dziecka

Dziecko w przedszkolu ma wszystkie prawa wynikające z Konwencji Praw Dziecka
w tym do:
• Prawidłowo zorganizowanego procesu opiekuńczo-wychowawczo-dydaktycznego zgodnie z zasadami higieny pracy umysłowej.
• Poszanowania wszystkich potrzeb, życzliwego i podmiotowego traktowania.
• Ochrony przed wszelkimi formami wyrażania przemocy fizycznej bądź psychicznej.
• Wyrażania swoich uczuć i myśli.
• Umożliwienia zdobywania nauki przez zabawę z uwzględnieniem indywidualnych możliwości.
• Opieki i ochrony.

Dziecko w przedszkolu ma zagwarantowane prawo do:
• Poszanowania własnej godności i prawo do nietykalności
• Posiadania własnego zdania i możliwości wyrażania go
• Proszenia o to czego chce, ale nie wymagania tego
• Popełniania błędów i możliwości naprawiania ich
• Akceptacji takim, jakim jest
• Przebywania w warunkach sprzyjających jego rozwojowi
• Indywidualnego tempa procesu rozwojowego
• Przebywania w warunkach zapewniających bezpieczeństwo i ochronę zdrowia,
• Korzystania z dóbr kulturalnych
• Poszanowania własności
• Znajomości swoich praw i korzystania z nich
• Ciszy, spokoju i samotności , gdy tego potrzebuje
• Korzystania z kontaktów interpersonalnych z dziećmi i dorosłymi
• Kształtowania prawidłowych kontaktów społecznych
• Zabawy i wybierania towarzyszy zabaw
• Przebywania wśród osób odpowiedzialnych i zaangażowanych, do których może się zwrócić z prośbą o pomoc
• Zdobywania wiedzy i umiejętności, badania i eksperymentowania
• Podejmowania decyzji i ponoszenia ich konsekwencji
• Uczestniczenia we wszystkich formach aktywności
• Regulowania własnych potrzeb
• Ochrony przed wszelkimi formami wyrażania przemocy fizycznej lub psychiczne

W trosce o bezpieczeństwo własne i innych, każde przedszkolne dziecko ma również pewne obowiązki oraz zobowiązane jest do przestrzegania norm i zasad zawartych wspólnie z nauczycielką.

Kodeks przedszkolaka
• Wspólnie i zgodnie bawię się z dziećmi.
• Potrafię czekać na swoja kolej podczas działalności zabawowej i edukacyjnej.
• Szanuję własność cudzą i wspólną.
• Wiem, że praca innych jest trudem, który należy szanować i tego samego oczekuję
od innych.
• Do zabawy biorę tylko te zabawki, którymi teraz będę się bawić, a po skończonej zabawie odłożę je na miejsce.
• Bawię się tak, aby nie powodować zagrożenia i przykrości innym.
• Pomagam innym młodszym i mniej sprawnym kolegom.
• Próbuję samodzielnie rozwiązywać sytuacje problemowe zgodnie z ogólnie przyjętymi normami.
• Stosuje formy grzecznościowe: proszę, dziękuję, przepraszam itp.
• Wiem, że w przedszkolu jestem po to, aby zdobyć wiedzę i umiejętności potrzebne
mi w szkole.

Reguły zachowań obowiązujące w naszym przedszkolu
Ustalone zostały reguły, w których zawarte są jednakowe dla wszystkich dzieci
w przedszkolu normy dotyczące:
• zachowania podczas posiłków,
• zachowania w łazience,
• zachowania w szatni,
• zachowania w sali,
• zachowania podczas pobytu w ogrodzie przedszkolnym,
• zachowania podczas wycieczek i spacerów,
• zachowania podczas imprez i uroczystości.

1. Reguły zachowań obowiązujące podczas spożywania posiłków
- przy stoliku siedzimy prosto z nogami pod stolikiem,
- kiedy czekam na posiłek nie bawię się sztućcami, by nie zrobić krzywdy sobie bądź koledze obok,
- zaczynam posiłek, kiedy pani powie „smacznego” a my odpowiemy „dziękujemy”
- jemy w ciszy,
- po skończonym posiłku mówimy „dziękujemy”, wstajemy i zasuwamy krzesło
- uczymy się rymowanek i wierszyków dotyczących zasad zachowania przy stole.

2. Reguły zachowań w łazience
- ustawiam się w rzędzie i cierpliwie czekam na swoją kolej,
- przestrzegam ustalonej kolejności: najpierw korzystamy z toalety załatwiając potrzeby fizjologiczne, następnie dokładnie myjemy ręce
- korzystamy z toalety wyłącznie pojedynczo,
- zawsze po sobie spłukujemy toaletę,
- myjąc ręce podwijamy rękawy, pocieramy namydlone ręce, płuczemy, zakręcamy kran (oszczędnie zużywamy wodę i mydło)
- otrząsamy ręce nad zlewem,
- wycieramy dłonie w swój ręcznik,
- zawieszamy ręcznik na właściwym wieszaku,
-jeśli potrzebujemy pomocy, zgłaszamy się do pani
- jeśli potrzebujemy skorzystać z toalety w czasie zabaw lub zajęć, informujemy o tym nauczyciela
- uczymy się rymowanek i wierszyków dotyczących powyższych zasad.

3. Reguły zachowań w szatni
- przed wejściem do budynku otrzepujemy buty z piasku, błota lub śniegu i wycieramy
o wycieraczkę,
- starannie układamy swoją odzież i buty,
- pamiętamy o kolejności zakładania odzieży przed wyjściem,
- przy rozbieraniu pamiętamy o kolejności zdejmowania odzieży,
- odzież wieszamy na wieszaku oznaczonym swoim znaczkiem,
- nie ruszamy rzeczy w półkach kolegów i koleżanek,
- pamiętamy, aby pomagać kolegom, którzy potrzebują pomocy.

4. Reguły zachowań w sali
- wchodząc do sali mówimy: „dzień dobry”, a wychodząc: „do widzenia”,
- poruszamy się spokojnie, nie biegamy,
- nie krzywdzimy innych (nie bijemy, nie szczypiemy, nie drapiemy, nie gryziemy itp.)
- dzielimy się wszystkim,
- nie niszczymy zabawek,
- mówimy umiarkowanym głosem,
- używamy magicznych słów: „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”,
- siedzimy swobodnie na dywanie w czasie zajęć zorganizowanych,
- podnosimy rękę, gdy chcemy coś powiedzieć,
- po skończonej zabawie, sprzątamy zabawki i odkładamy je na swoje miejsce,
- pełnimy obowiązki na rzecz grupy – dyżur,
- wrzucamy śmieci do kosza
- uczymy się rymowanek i wierszyków dotyczących powyższych zasad.

5. Reguły zachowań podczas pobytu w ogrodzie przedszkolnym
- przed wyjściem do ogrodu, korzystamy z toalety,
- do i z ogródka chodzimy i wychodzimy ustawieni w pary,
- bezpiecznie korzystamy z urządzeń, nie popychamy innych, nie bijemy się,
- pomagamy młodszym kolegom,
- nie oddalamy się z terenu ogrodu,
- słuchamy poleceń nauczyciela i przychodzimy na jego wezwanie.

6. Reguły zachowań podczas wycieczek i spacerów
- idziemy kolejno parami,
- nie popychamy się,
- uważnie słuchamy,
- przestrzegamy zasad ruchu drogowego
- uczymy się rymowanek i wierszyków dotyczących powyższych zasad.

7. Reguły zachowań obowiązujące podczas imprez , uroczystości, spotkań itp.
- zajmujemy wyznaczone miejsce,
- witamy się z gośćmi,
- uważnie słuchamy,
- żegnamy się z gośćmi,
- wychodzimy w ustalonej kolejności.

System nagród i kar

Dzieci potrzebują precyzyjnego określenia, co jest dozwolone, a czego nie wolno. Opracowując wspólnie z przedszkolakami kodeks postępowania musimy zarówno wspierać
i motywować je do przestrzegania obowiązujących norm i zasad, jak również konsekwentnie je egzekwować. Skutecznym środkiem wychowawczym są nagrody i pochwały. Mają one wartość zachęcającą do pracy dla każdego człowieka, a zwłaszcza dla dziecka. Uznanie
i akceptacja mobilizują do dalszych wysiłków.

Nagradzamy za:
• stosowanie ustalonych umów i zasad
• wysiłek włożony w wykonywanie pracy, zadania (uwzględniając możliwości dziecka)
• właściwe wypełnienie powierzonych obowiązków
• bezinteresowną pomoc innym
• stosowanie zasad ochrony przyrody
• aktywny udział w pracach grupy

Formy nagradzania zachowań respektujących ustalone normy i zasady zachowania
• pochwała indywidualna
• pochwała wobec grupy
• pochwała przed rodzicami
• oklaski
• czerwone serduszko do koperty
• znaczek na tablicy motywacyjnej – zielona buźka

Po ustaleniu norm postępowania ustalamy także konsekwencje za brak podporządkowania się im.

Kary stosujemy za:
• nieprzestrzeganie ustalonych norm i zasad współżycia w grupie i przedszkolu
• stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu własnemu i innych
• zachowania agresywne skierowane na rówieśników, dorosłych i przedmioty
• niszczenie wytworów pracy innych , ich własności

Formy karania za niestosowanie się do ustalonych zasad:
• kara naturalna – zadośćuczynienie wyrządzonej krzywdy (w sytuacjach nie zagrażającym zdrowiu dziecka)
• upomnienie słowne
• rozmowa - przedstawienie następstw zachowania (skłonienie dziecka do autorefleksji)
• wyrażenie przez nauczyciela smutku i niezadowolenia z powodu zachowania dziecka
• odsunięcie od zabawy
• znaczek na tablicy motywacyjnej – czerwona buźka
• czasowa utrata przyznanego przywileju
• „kącik wyciszeń” – możliwość wyciszenia i przemyślenia swojego zachowania
• zastosowanie aktywności mającej na celu rozładowanie negatywnych emocji
• poinformowanie rodziców o przewinieniu

Zasady przyznawania nagród oraz konsekwencje nieprzestrzegania norm i zasad panujących
w grupie przedstawiane są na zebraniu organizacyjnym wspólnie z rodzicami.

Kodeks małego patrioty
• Znam członków swojej rodziny.
• Znam nazwę swojej miejscowości i uczestniczę w jej życiu.
• Szanuję kulturę i tradycje narodowe.
• Wiem, że mieszkam w Polsce i jestem Polakiem.
• Znam hymn Polski i szanuję znaki narodowe.
• Wiem, że Polska należy do Unii Europejskiej.
• Wiem, ze wszyscy ludzie mają te same prawa.

Kodeks małego ekologa
• Nie łamię gałęzi drzew i nie depczę trawników.
• Nie śmiecę.
• Nie męczę zwierząt.
• Sadzę drzewa i krzewy.
• Opiekuję się zwierzętami.
• Zwracam uwagę tym, którzy czynią krzywdę przyrodzie.
• Rozpoznaję zagrożenia dla środowiska przyrodniczego.

Kodeks zdrowego przedszkolaka
• Znam zasady dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo oraz je przestrzegam.
• Chętnie korzystam z zabiegów higienicznych.
• Spożywam zróżnicowane posiłki.
• Czynnie spędzam wolny czas.
• Rozumiem zasady sportowej rywalizacji.

Kodeks bezpiecznego przedszkolaka
Bezpieczne przedszkole to fajna sprawa,
Tutaj jest zawsze dobra zabawa!

Bezpieczny przedszkolak zasady zna,
A każdą z nich w małym palcu ma:

Od obcych ludzi i zwierząt
z dala się trzymamy
Bo o bezpieczeństwo swoje dbamy;

Jadąc na rowerze – kask na głowie mamy
Bo jesteśmy rozsądni i o zdrowie dbamy;

Gdy zielone światło wtedy przechodzimy
Na grę w piłkę w tym miejscu nikomu nie pozwolimy;

997 – ten numer dobrze znamy
Bo pana policjanta na zajęcia zapraszamy;

Gdy pożar zauważymy
Pod numer 998 dzwonimy;

999 – ten numer wybieramy
Gdy ktoś w wypadku jest poszkodowany;

Znamy swoje imię, nazwisko, adres zamieszkania
O tym pamiętamy nawet w trakcie spania;

Pamiętaj więc drogi Kolego –
Gdy znasz ten KODEKS nie stanie Ci się nic złego!!!
Teksty:
„Jestem sobie przedszkolaczek”
Jestem sobie przedszkolaczek,
Nie grymaszę i nie płaczę,
Na bębenku marsza gram,
Ram tam tam, ram tam tam.
Mamy tu zabawek wiele,
Razem bawić się weselej,
Bo kolegów dobrych mam,
Ram tam tam, ram tam tam.
Mamy klocki, kredki, farby,
To są nasze wspólne skarby,
Bardzo dobrze tutaj nam,
Ram tam tam, ram tam tam.
Kto jest beksą i mazgajem,
Ten się do nas nie nadaje,
Niechaj w domu siedzi sam,
Ram tam tam, ram tam tam.

„Dzielny przedszkolaczek”
Każdy dzielny przedszkolaczek
żegna mamę i nie płacze.
Potem - tak jak każdy zuch
z talerzyka je za dwóch.
Z dziećmi ładnie się pobawi
i porządek tu zostawi.

„Dzień dobry”
Kiedy kogoś spotykamy,
Gdy się witać czas
Wtedy grzecznie „dzień dobry”
Mówi każdy z nas.
Kiedy czas się pożegnać,
Gdy się rozstać czas,
„Do widzenia” z uśmiechem,
Mówi każdy z nas.

"Piękne zwyczaje” Cz. Janczarski
Słonko ma bardzo piękne zwyczaje:
mówi "dzień dobry", gdy rano wstaje.
a drzewa, lśniące rosą nad ranem,
szumią "dzień dobry, słonko kochane".
Gdy słonko chmura zasłoni siwa,
mówi "przepraszam", potem odpływa.
Gdy ciepłym deszczem sypnie dokoła,
"dziękuję" szumią trawy i zioła.
Słonko dzień cały po niebie chodzi.
"Dobranoc" mówi, kiedy zachodzi.
Mrok szary wkoło, trawy i drzewa
"dobranoc" szumią z prawa i z lewa.

,,Piękne zwyczaje”
Każdy przedszkolak ma piękne zwyczaje:
„Dzień – dobry” mówi na powitanie.
Bawi się grzecznie, obiadek smakuje.
A kiedy trzeba – pięknie dziękuje!
Na koniec dnia mówi „Do widzenia”.
Tyle pięknych słów jest do powiedzenia.

„Mój znaczek”
- Jak odnajdę kurtkę w szatni?
Pyta panią mały Jacek.
Nie wie o tym, że w przedszkolu
każde dziecko ma swój znaczek.
Kolorowy obrazeczek
patrzy z półki i z krzesełka.
I z wieszaka na ręczniki
cały rok wesoło zerka.
- Jakie piękne! – Jacek wzdycha-
ale wszystkich mieć nie można.
Dostał znaczek z krasnoludkiem-
teraz szafkę w mig rozpozna.

„Grzeczne dzieci" W. Grodzieńska
Stoły ślicznie nakryte,
rączki czysto umyte,
każdy cierpliwie czeka
na swój kubek mleka.
Nie ma plam na fartuszku,
nie ma resztek w garnuszku.
Pod stołem nie ma śmieci
bo tu jadły grzeczne dzieci.

„Brudasek"
Z talerzyka rogal znika a na kuchni mleko kipi
i tak syczy:
- „Jeśli łaska zabierajcie stąd brudaska!
Kto się nie mył przed śniadaniem
ten śniadania nie dostanie!"

,,Mała Ania”
Trzeba śpieszyć się z obiadem, już bije dwunasta.
Będzie zupa z czekolady, kotleciki z ciasta .
Smaży, sieka, mała Ania, budyń warzy z mleka.
Bo przy stole, głodna lala, już z widelcem czeka.

„Chcę mieć przyjaciela” D. Wawiłow
W piątek Julka obudziła się jakaś smutna.
Aż do obiadu nie chciała się bawić ani rysować,
ani biegać z Ciapkiem, tylko stała przy oknie i myślała.
A przy obiedzie powiedziała do mamy:
– Wam to dobrze! Ty masz tatę, tata ma ciebie, Wojtek ma Ciapka, Ciapek ma Wojtka, a ja? Nic!
– Masz mnie i tatę, Wojtka i Ciapka – powiedziała mama. – To mało?
– Mało! – potrząsnęła głową Julka. – Ja chcę mieć przyjaciela!
I nie czekając na deser, chociaż miała być szarlotka z kremem, poszła na podwórko…

„Chcę mieć przyjaciela” opowiadanie D. Niewoli
Mam na imię Nosalek. Tak nazwały mnie przedszkolaki, bo mój ogromy, czerwony i wesoły nochal sterczy jak u Pinokia.
Jestem pajacem i zajmuję miejsce na największej wersalce w przedszkolnym kąciku lalek.
Obok mnie mieszka misio – Krzysio, który ma oczy z guzików – jedno zielone, a drugie granatowe.
Powiem wam w sekrecie, że Krzyś był kiedyś bardzo smutnym misiakiem. Siedział tak sobie na wersalce i siedział. I nikt nie chciał się z nim bawić.
Dziewczynki tuliły lalki w pięknych sukienkach, woziły je na spacery wózkami i karmiły plastelinowymi ciasteczkami. Chłopcy byli zajęci budowaniem garaży i autostrad dla samochodów.
A miś – siedział na tej swojej wersalce i wzdychał :
- Kiedy ktoś mnie przytuli?
Raz nawet odważył się i wyszeptał:
- Basiu, zabierz mnie na spacerek.
Ale dziewczynka albo nie usłyszała, albo nie miała ochoty spacerować.
- To przez te twoje śmieszne oczy – mówiły lalki. – Jedno inne, drugie inne!
- Ale przecież serduszko mam takie samo jak wszystkie misie: pluszowe – szeptał Krzyś
i wycierał smutne łezki, które kapały z granatowych oczu.
Nawet lalki nie chciały z nim rozmawiać.
Właśnie wtedy do przedszkolnej sali przyszedłem ja, Nosalek.
Posadzono mnie obok misia – Krzysia, który uśmiechnął się do mnie i nieśmiało spytał:
- Będziemy przyjaciółmi?
- Na pewno - krzyknąłem uradowany, bo też bardzo chciałem mieć przyjaciela.
- Naprawdę? – spytał zdziwiony Krzyś. – Bo ja mam takie śmieszne oczy.
- A ja mam duży nos – roześmiałem się. Chwyciłem misia za pluszową łapkę.
Mocno, ile tylko miałem siły.

,,Gimnastyka”
Gimnastyka, to ważna sprawa – dla nas wszystkich to zabawa .
Ręce w górę, w przód i w bok, skłon do przodu w górę skok .
Głowa, ramiona, kolana, pięty, kolana, pięty, kolana, pięty.
Głowa, ramiona, kolana, pięty, oczy, uszy, usta, nos.

,,Na spacer warto iść”
Umiem włożyć już buciki, kurtkę zapiąć na guziki.
Chociaż trochę zimno dziś, to na spacer warto iść.
Rękawiczki mam w kieszeni, więc, nie boję się jesieni.
Gdy na nogach mam kalosze, ja się deszczu nie wystraszę.
Chociaż trochę zimno dziś , to na spacer warto iść.

„Urodzinki”
Hej chłopaki! Hej dziewczynki!
Dziś są (imię solenizanta) urodzinki!

Czyste ręce - I. Salach
Dziś od rana plusk w łazience, to Krasnale myją ręce.
Najpierw w wodzie opłukują, potem mydłem nasmarują.
Znowu woda - istny cud, w umywalkę pup -puk -puk.
Jeszcze tylko kran zakręcę i już czyste mamy ręce

Wiersze z łazienki
Kto chce zawsze zdrowy być, musi często ręce myć.
Woda z kranu oraz mydło, na zarazki to straszydło.

Żeby zdrowe zęby mieć, trzeba tylko trochę chcieć,
Zawsze po jedzeniu myć, by bakteriom nie dać żyć.

Niech każdy tej rady posłucha: ważna jest higiena ucha.
Kto z nas chce czyściochem być, musi uszy co dzień myć.

O paznokciach nie zapomnij teraz, bo bywają brudne nieraz,
Nożyczki ze świetnym skutkiem, pomogą by stały się krótkie.

Mieć zdrowe, czyste włosy- prosta sprawa.
Mycie głowy szamponem- świetna zabawa.
Potem suszarką bierz się do suszenia,
używaj tylko własnego grzebienia.

Pucuj gąbką, byle śmiało, plecy, brzuszek całe ciało,
Być brudasem nie wypada, częsta kąpiel- dobra rada.

Czystość jest dziś w wielkiej modzie, zmieniaj więc bieliznę co dzień.
Przestrzegaj tego niezmiennie, będzie ci bardzo przyjemnie.

Nie oszczędzaj na praniu, chodź w czystym ubraniu.
Dbając o swe odzienie, robisz miłe wrażenie.

Zakatarzony nosek nie wygląda ślicznie.
Sięgnij wtedy szybko po chustki higieniczne.
Bardzo są potrzebne do wytarcia nosa,
Po jednym użyciu wyrzuć je do kosza.

„Witaminki”
Spójrzcie na Jasia, co za chudzina, slaby, mizerny, ponura mina
A inni chłopcy silni jak słonie, każdy gra w piłkę lepiej niż Boniek!
Dlaczego Jasio wciąż mizernieje? Bo ten głuptasek witamin nie je!
Ref. Witaminki, witaminki, dla chłopczyka i dziewczynki
Wszyscy mają dziarskie minki, bo zjadają witaminki
Wiśnie i śliwki, ruda marchewka, gruszka, pietruszka i kalarepka
Kwaśne porzeczki, słodkie malinki, to wszystko właśnie są witaminki!
Kto chce być silny, zdrowy jak ryba, musi owoce jeść i warzywa!
Jedz owoce i jarzyny w nich mieszkają witaminy.
kto je sobie lekceważy, musi chodzić do lekarzy.
Świeże owoce, surowe jarzyny ważne dla zdrowia witaminy.

Przyjacielu, nie bądź leniem, myj owoce przed jedzeniem.
Gdy tak robisz, jesteś zuch i nie boli ciebie brzuch.

Wierszyki o bezpieczeństwie w ruchu drogowym

"Przechodzimy przez ulicę" - Anielewska W.
Na chodniku przystań bokiem,
Popatrz w lewo bystrym wzrokiem,
Skieruj w prawo wzrok sokoli,
znów na lewo spójrz powoli,
jezdnia wolna, więc swobodnie
mogą przez nią przejść przechodnie,

"Przechodzimy przez ulicę" - Badalska Wiera
Kiedy światło jest zielone
można przejść na drugą stronę,
a gdy świeci czerwone
przechodzenie zabronione!

Gdy zamierzasz przejść ulicę
na chodniku przystań bokiem,
popatrz w lewo bystrym okiem,
skieruj w prawo wzrok sokoli,
znów w lewo spójrz powoli.
Jezdnia wolna - więc swobodnie
mogą przez nią przejść przechodnie.

Kiedy chcę przez jezdnię
przejść na drugą stronę,
przystaję i ze światłami
gram w zielone.
Pytam: - Jest zielone?
- Proszę - mówią grzecznie.
Wtedy wiem, że mogę
przechodzić bezpiecznie.

"Spacer po ulicach"
Chcemy lepiej niż rodzice
pieszo chodzić przez ulicę.
Po chodniku z wielką wprawą
wędrujemy stroną prawą.
Gdy czerwone światło świeci
stoją w miejscu wszystkie dzieci.
Gdy świeci zielone maszerują na drugą stronę.

Literatura:
1. K. Bayer, N. Wnuk - Walasińska, Podaj rękę, Wydawnictwo Małe Jeżyki
2. Ch. A. Smith, Grupa bez przemocy, Jedność

Ewaluacja
1. Ewaluacji programu wychowawczego dokonuje się na półrocznej i rocznej radzie pedagogicznej
2. W ewaluacji uwzględnia się opinię wychowanków, rodziców, nauczycieli, pracowników przedszkola, wytwory dzieci
3. Sposoby ewaluacji:
a) analiza dokumentów:
- Program wychowawczy,
- Księga protokołów Rady Pedagogicznej,
- plany miesięczne poszczególnych grup,
- arkusze obserwacji, dzienniki,
b) ankiety,
c) wytwory dzieci.

Program obejmuje funkcjonowanie dziecka grupie w zakresie podstawowych dziedzin życia przedszkolnego:
• samoobsługi i czynności higienicznych,
• zabaw samorzutnych
• zajęć i zabaw zorganizowanych, uroczystości
• spożywania posiłków
• spacerów, wycieczek, zabaw na powietrzu.